Òàçè ïðèêàçêà ñå ñúñòîè îò äâå ÷àñòè.
Ãëàâíèòå ãåðîè: Äåëÿí, Ìèøà è Ìàëúê Ìèøî – ãîñòåí÷åòà íà ñåëî, çíàÿò êàêâî
ñòàâà âúâ âòîðàòà ÷àñò, íî íèùè÷êî íå çíàÿò çà ïúðâàòà. Öèíãåòî Ìàëúê Ãú÷î – îáðàòíî, çíàå êàêâî ñòàâà â ïúðâàòà ÷àñò, íî èçîáùî íå ñå äîñåùà çà âòîðàòà.
Âñè÷êî çà ïðèêàçêàòà çíàå ñàìî æúðòóðúò 307, íàðå÷åí ïî-êúñíî Âðúâ÷î. Íî òîé ïúê óìåå äà ñè ñëóæè ñàìî ñ äóìè÷êàòà „ïèþó” è ïîðàäè òîâà íå ìîæå äà ðàçêàæå èñòîðèÿòà.
Çàòîâà èñòîðèÿòà ùå âè ðàçêàæà àç- Äÿä Æåëÿç.
È òàêà.
Öèãàíèíúò Ãú÷î è æåíà ìó – äåáåëàòà Ãú÷îâèöà, ñè áÿõà õàðåñàëè åäèí áîñòàí: òîé õåì ñòîåøå ïîïðèêðèò çàä åäíè õðàñòàëàöè, õåì áåøå áëèçî äî ïúòÿ.. Ñàìî çà îáèðàíå.
Ñòîïàíèíúò áàé Ñòàìàò ñúùî ñè õàðåñâàøå äèíèòå, âñåêè äåí îáèðàøå óçðÿëîòî è ãî îòêàðâàøå íà ïàçàðà. Õóáàâà ñòîêà – ïðîäàâàøå ñå áúðçî, è áàé Ñòàìàò ñå âðúùàùå îùå ïî ñâåòëî äà ñè ïàçè áîñòàíà.
Îáà÷å ìàíãàëúò Ãú÷î áåøå îïèòåí è óìíÿãà è ñëåä íåêîëêîäíåâåí ðàçìèñúë ðåøè ïðîáëåìà. Ïðè÷àêà áàé Ñòàìàò íà ïàçàðà â ïîíåäåëíèê, êîãàòî êóïóâà÷èòå áÿõà ìàëêî è òúðãîâèÿòà âúðâåøå áàâíî, áàâíî êàòî ëÿòíà âàäà. Óâåðè ñå, ÷å áàé Ñòàìàò ùå êëå÷è ïðåä äèíèòå ïîíå ïîëîâèí äåí, è òðúãíà äà ñè ïúëíè êàðóöàòà.
Ìàëúê Ãú÷î ñúùî òðúãíà çà äèíè, íî äîêàòî áàùà ìó ñå ðàçïðàâÿøå ñ êîíÿ, ìó ñòàíà ñêó÷íî, òà îòñêî÷è äî ïèëåøêèòå ñåðãèè. Ïðîñóðíà ñå çàä ïðîäàâà÷êàòà, áðúêíà â åäèí êàøîí è íà êúñìåò ìó ñå ïàäíà æúëòóð 307. Ñòèñíà ãî çà ìåêîòî âðàòëå è ãî ïúõíà â äæîáà.
Òàêà è æúëòóð 307 òðúãíà çà äèíè.
Ãú÷îâöèòå íàïúëíèõà êàðóöàòà áúðçî, çàùîòî áðàõà íàðåä. Êîí÷åòî ñå çàïúòè êúì ïàçàðà â Ïëîâäèâ óíèëî è ìðà÷íî – áåøå ãîðåùî, öåëèÿò ñâÿò äðåìåøå, à òî ñå íàïúâàøå. Çàäðÿìàõà è Ãú÷îâöèòå, ñàìî Ìàëúê Ãú÷î áóäóâàøå ñ åäíà ñëàäêà ìå÷òà – äà äîêîïà ÷åðâåíèÿ êàìèîí îò ñåðãèÿòà ñ èãðà÷êèòå, äà ñâèå åäíà áàòåðèÿ è îõà-õà…
Íî òúé êàòî êàìèîíúò ñå îòäàëå÷àâàøå, à æåãàòà ðàñòåøå, Ìàëúê Ãú÷î óñèëåíî ñêó÷àåøå. Äîêàòî â äæîáà ìó íå ñå ðàçìúðäà æúëòóð 307. Öèíãåòî èçâàäè ïèëåòî, ðàç÷èñòè ìÿñòî âúðõó ïîäà íà êàðóöàòà è ãî îáúðíà ïî ãðúá. Æúëòóð 307 ïîìàõà ñ êðàêà, óñïÿ äà ñå èçïðàâè è òúðòè äà ñå ñïàñÿâà. Êúäå òè, äåòåòî ãî õâàíà çà ëåâèÿ êðàê è îòíîâî ãî òóøèðà. Òàêà ñå áîðèõà äâàìàòà, äîêàòî 307 ñëúí÷àñà è ñå ïðåäàäå. Òîãàâà è Ìàëúê Ãú÷î ñå ïðåäàäå. Íàìåðè âúæåíöå, âúðçà 307 çà êðàêà è çàñïà. Òî÷íî â òîçè ìîìåíò êàðóöàòà íàâëåçå â ïîðåäíîòî ñåëî è òîâà ñúáèòèå ñúâïàäíà ñ äâå íåùà: Ãîëÿì Ãú÷î îòâîðè åäíî îêî, óáåäè ñå, ÷å ïîñîêàòà å ïðàâèëíà, è îòíîâî çàñïà, à ïúðâàòà ÷àñò íà ïðèêàçêàòà ñâúðøè.
307 íà÷åíà íîâàòà ñè ñúäáà ñ åäíî ÿêî ïðåòúðêóëâàíå ïðåç ïðîöåïà íà êàðóöàòà. Ïàäíà ïîêðàé áîðäþðà, ìàëêî ñå ïîðàçòúðñè, íî íèùî ñåðèîçíî íå ìó ñòàíà è ñå ïðèòàè äà ìó ìèíå óïëàõàòà. Íà÷àëîòî íà âòîðàòà ÷àñò íà ïðèêàçêàòà îáà÷å íå ìèíà áåç ñâèäåòåëè. Ïîëåòà íà 307 óñåòè æúëòèÿò êîòàðàê íà äÿäî Ïåíî, à óñïåøíîòî ïðèçåìÿâàíå çàáåëÿçàõà âå÷å îïðåäåëåíèòå çà íàøè ãëàâíè ãåðîè Äåëÿí, Ìèøà è Ìàëúê Ìèøî. Òðèìàòà òîêó-ùî áÿõà èçÿëè ïî åäèí ñëàäîëåä è óñïÿõà äà ñïå÷åëÿò ñïðèíòà êúì 307. Äåëÿí âäèãíà ïèëåòî, à êîòàðàêúò îñòàíà äà ñå îáëèçâà íà òðîòîàðà.
- ß, ïèëå ñ âðúâ÷èöà… - êàçà Ìàëúê Ìèøî.
- Âðúâ÷î … - êàçà Ìèøà.
Òàêà, ñïîðåä ñþæåòà, æúëòóð 307 ñå ïðåâúðíà âúâ Âðúâ÷î.
È òðèòå äåöà ïîíåñîõà êúñìåòà ñè êúì êúùè.
Ñëîæèõà Âðúâ÷î íà äâîðíàòà ìàñà è ñå îïèòàõà äà ðàçâúðæàò âúæåíöåòî. Íå óñïÿõà. Îêàçà ñå, ÷å óìåÿò äà ðàçâúðçâàò ñàìî ôëüîíãè, à òîçè âúçåë áåøå öèãàíñêè, ìîðÿøêè èëè íå çíàì êàêúâ… Òàêà ÷å òðèìàòà âçåõà ïèëåòî çàåäíî ñ âúæåíöåòî è òðúãíàõà êúì êîêîøàðíèêà, äåòî â÷åðà ãî ñêîâà äÿäî Ìèøî è äåòî âå÷å êàòî ñòàðîäîìöè æèâååõà ïèëåòàòà è ïàòåòàòà, ïîäàðúê îò äÿäî è áàáà îò ïàçàðà â Ðàêîâñêè.
Ïóñíàõà Âðúâ÷î ïðåç îãðàäàòà, ïèëåøêèÿò íàðîä ñå ïðèòèñíà êúì ìðåæàòà: êàêâî áåøå òîâà æèâîòíî ñ äúëãà è òúíêà îïàøêà?
Äåöàòà ïîãëåäàõà, ïîãëåäàõà, ïúê èì äîñêó÷à è îòèäîõà äà ðàçêàæàò íà áàáà è äÿäî çà ñëàäîëåäà è íàìåðåíîòî ïèëå.
À ïèëåøêèÿò íàðîä ïðîäúëæàâàøå äà ïðîó÷âà Âðúâ÷î. Äîêàòî èçâåäíúæ æúëòóð 312 ñå äîñåòè:
- Àìà òîâà å îíÿ îò çåëåíèÿ êàøîí – ïðîïèþêà òîé.- Ñàìî ÷å ñè èäâà ñ õðàíàòà íà êðàêà… Ãëåäàé, ãëåäàé êàêúâ ÷åðâåé!
- Àìè äà! – îòçîâà ñå ïèëåøêèÿò íàðîä.
- Íàïàäàé! – èçïèþêà íÿêîé è æúëòóðèòå ñå íàõâúðëèõà âúðõó âúæåíöåòî.
È ïîíåæå òå ñúùî íå çíàåõà êàê ñå ðàçâúðçâàò öèãàíñêè âúçëè, çàìÿòàõà Âðúâ÷î íàñàì-íàòàì.
- Ïîìîù! Ïîìîù! – çàêðåùÿ òîé, íî âúâ âðÿâàòà íèêîé íå ãî ÷ó.
Âúæåíöåòî ñòàâàøå âñå ïî-êúñî è ïî-òúíêî. Îñòðèòå ÷îâ÷èöè ãî îñêóáâàõà, íàêúñâàõà è ïîãëúùàõà, ìàêàð ÷å íå áåøå îñîáåíî âêóñíî. Äîêàò òî èç÷åçíà è îñòàíà ñàìî âúçåë÷åòî. ×îâ÷èöèòå îáà÷å íå ñïðÿõà, çà÷óêàõà è íåãî è ãî ïðîêúñàõà. Âúçåë÷åòî ñúùî èç÷åçíà, íî îò êðà÷åòî íà Âðúâ÷î ïîòå÷å êðúâ.
Ïèëåøêèÿò íàðîä ïîçÿïà êðúâòà, îòíà÷àëî ìó áåøå èíòåðåñíà, ïîñëå ðàçáðà, ÷å íå ñòàâà çà ÿäåíå è ñå ïðúñíà äà òúðñè ïî-ðåàëíè íåùà.
Âðúâ÷î ñå îïèòà äà ñòàíå, ìíîãî ãî çàáîëÿ è ëåãíà ïðèìèðåí.
Òðèìàòà ñòîïàíè íà ïèëåøêèÿ íàðîä ñïàõà ñëåä îáÿäà, íî ùîì îòâîðèõà î÷è, äîòúð÷àõà äî êîêîøàðíèêà.
Âðúâ÷î ëåæåøå ïî êîðåì è òèõî ïðîïëàêâàøå. Äåëÿí ãî âçå è äåöàòà îõíàõà. Îò êðà÷åòî ìó êàïåøå êðúâ. Çàòè÷àõà êúì êúùè.
Äÿäî Ìèøî ðàçãëåäà ïèëåòî, ðàíàòà áåøå ñåðèîçíà.
- Íå ìîæåì äà ñå ñïðàâèì ñàìè! – êàçà òîé. – Òðÿáâà äà ãî âîäèì íà ëåêàð…
- Õàéäå, äÿäî!
Äÿäî Ìèøî çàïàëè êîëàòà, äåöàòà íàïúëíèõà çàäíàòà ñåäàëêà, Âðúâ÷î ñå íàñòàíè â åäíà êóòèÿ. Áàáà Íèíà ñúùî ñå çàïúòè çà íÿêàêâè ïîêóïêè è ãðóïàòà ïîòåãëè êúì ãðàäà.
Âåòåðèíàðíèÿò, áàòå Ìèëåí, äåòî ëåêóâà êó÷åòî Çîãî, ïðåãëåäà Âðúâ÷î ìíîãî âíèìàòåëíî.
- Íÿìà äà îñòàíå êóö òîÿ ïåòåë! – êàçà íàêðàÿ òîé. – Ùå ïîðàñíå ñèëåí êàòî îðåë. À ñåãà ùå ãî ëåêóâàìå.
Ñëîæè ëåêàðñòâî, ïðåâúðçà êðà÷åòî íà Âðúâ÷î è ãî âðú÷è íà Ìèøà êàòî íàé-êðîòêà.
Ïðåâðúçêàòà ïðèëè÷àøå íà ÷îðàï÷å, æúëòî-áÿëî îò ëåêàðñòâîòî, íàïîìíÿøå âàðåíèòå ÿéöà, ñ êîèòî äîñêîðî ñå èçõðàíâàøå ïèëåøêèÿò íàðîä.
- È íÿìà äà ñâàëÿòå ïðåâðúçêàòà ïîíå äâà äíè – êàçà áàòå Ìèëåí. – Àêî ÿ ñâàëèòå, ïåòåëúò ùå îñòàíå êóö…
Îòêàçà äà âçåìå ïàðè íà äåöàòà è ãè èçïðàòè ñ ïîæåëàíèå äà ñòàíàò ãîëåìè ïèë÷àðè.
 ñåëîòî ñå âúðíàõà êúñíî. Áåøå ïðèòúìíÿëî. Âðúâ÷î âå÷å ñïåøå è äåöàòà ãî îñòàâèõà ñðåä çàñïàëèòå ïèëåòà.
Íî ïúðâàòà èì ðàáîòà ñóòðèíòà áåøå äà îòúð÷àò äî êîêîøàðíèêà.
Ïèëåøêèÿò íàðîä ñå áåøå ñêóï÷èë âúðõó Âðúâ÷î, à òîé åäâà-åäâà ïèñêàøå çà ïîìîù.
Äåëÿí ãî èçìúêíà èçïîä æúëòàòà êóï÷èíà.
Îò êðà÷åòî íà Âðúâ÷î îòíîâî êàïåøå êðúâ. Îñòðèòå ÷îâ÷èöè áÿõà èçêúëâàëè ïðåâðúçêàòà, à ñ íåÿ – è ÷àñò îò íåùàñòíîòî êðà÷å.
Ñëåä ïîëîâèí ÷àñ äÿäî Ìèøî îòíîâî èçêàðà êîëàòà, äåöàòà îòíîâî íàïúëíèõà çàäíàòà ñåäàëêà, Âðúâ÷î îòíîâî ñå ñâè â êàðòîíåíàòà êóòèÿ. Áàáà Íèíà îñòàíà äà ãîòâè, íî èì ïîìàõà è èì ïîæåëà:
- Äàíî ïèëåòî îñòàíå ñàìî êóöî…
Êîëàòà áèïíà, Âðúâ÷î ïèþêíà è ãðóïàòà òðåâîæíî ïîòåãëè.
Äîêòîð Ìèëåí îáà÷å ñå îêàçà ãîëÿì äîêòîð. Òîçè ïúò ñëîæè íà êðà÷åòî íå ÷îðàï÷å, à áîòóø÷å. Ïîðú÷à íà äåöàòà äà íå ïóùàò Âðúâ÷î â êîêîøàðíèêà. Íî íå óñïÿ äà ñúõðàíè êðà÷åòî íàïúëíî çäðàâî: Âðúâ÷î îñòàíà êóö.
Æúëòóðúò çàïàçè ëîø ñïîìåí îò ðàçíèòå òàì âðúâ÷èöè è âúæåíöà, à îò èìåòî Âðúâ÷î íå ìîæà äà ñå îòúðâå. Íî ïîðàñíà òîëêîâà åäúð è íàïåðåí, ÷å íèêîé îò ñåëñêèòå ïåòëè íå ìîæå äà ìó ñå îïðå íà êðàñîòà, ñèëà è ïåñíè.
Äåöàòà ñå ïðèáðàõà â Ñîôèÿ, íî âñå çâúíÿò äà ïèòàò êàê å…